بی خوابی در بیماران مبتلا به دمانس یا فراموشی:
در ابتدا باید بدانیم دمانس یا فراموشی چیست؟
دمانس یا فراموشی مجموعه ای از بیماری ها هستند که تحت عنوان اختلالات حافظه قرار می گیرند شایعترین آنها بیماری آلزایمر ،دمانس عروقی ، دمانس ناشی از بیماری پارکینسون و دمانس لوی بادی می باشد. سایر بیماریها مثل دژنراسیون کورتیکوبازال ، بیماری پیک ، و مالتیپل سیستم آتروفی علل نادر دمانس می باشد.
شایعترین نوع دمانس دمانس آلزایمری میباشد اولین علامت در آلزایمر معمولا اختلال حافظه نزدیک می باشد. به تدریج علاوه بر اختلال حافظه و اختلال در جهت یابی، اختلال در عملکرد شغلی، اختلال در تصمیم گیری و اختلال در مهارتهای اجتماعی رخ می دهد و در مراحل پیشرفته دچار اختلالات روانشناختی مانند توهم و هذیان می گردد.
اختلال خواب در بیماران مبتلا به آلزایمر بسیار شایع میباشد کاهش ظرفیت مغزی نوروترانسمیترها باعث اختلال خواب می شود. شایع ترین اختلال خواب در بیماران مبتلا به آلزایمر ناتوانی در شروع خواب ،تکه تکه شدن خواب، و بیدار شدن صبح زود میباشد.
بسیاری از مواقع اختلالات خواب همراه با بی قراری در شب ، فریاد زدن، توهمات شبانه میگردد که علاوه بر آسیب بیمار منجر به اختلال در زندگی افراد مراقب و اطرافیان وی میگردد.
برای درمان اختلال خواب در بیماران مبتلا به آلزایمر اولین قدم ارزیابی تشخیصی دقیق توسط متخصص مغز و اعصاب می باشد. که این بررسی معمولاً شامل انجام ام آر آی از مغز ،بررسی و هورمون تیروئید ،بررسی متابولیک و تعیین سطح ویتامین ب ۱۲ می باشد.
پس از اثبات تشخیص داروهای مورد نیاز برای درمان آلزایمر تجویز می شود پزشک بر مبنای علائم بالینی اقدامات درمانی را شکل میدهد. از درمان های مورد استفاده برای درمان فراموشی می توان از داروهایی مانند دونپزیل، ریواستیپمین، گالانتامین و ممانتین استفاده کرد.
مهمترین علتی که بیمار مبتلا به دمانس و آلزایمر به کلینیک خواب مراجعه میکند اختلالات مرتبط با خواب ناکافی و بیقراری شبانه می باشد.
برای درمان بی خوابی در بیماران مبتلا به فراموشی از داروهای آرامبخش مانند بنزودیازپینها نباید استفاده کرد. زیرا این داروها منجر به خواب آلودگی روزانه ،اختلال در وضعیت شناختی و همچنین افزایش شانس سقوط بر زمین در زمان شب میشود. لذا استراتژی درمانی برای درمان بی خوابی در بیماران مبتلا به فراموشی در ابتدا استراتژیهای رفتاری می باشد .
رعایت بهداشت خواب
درمان بیماریهای همزمان مانند عفونت ادراری ، در صورت وجود زخم و درد کنترل درد و زخم.
استفاده از نور درمانی
استفاده از ملاتونین به عنوان هورمون خواب.
در موارد شدید که فرد دچار بی خوابی شدید همراه با هذیان ویا بیقراری شدید می گردد از دوز پایین داروهای آنتی سایکوتیک با احتیاط می توان استفاده کرد. داروی مانند کوئتیاپین می تواند اختلال خواب بیمار را تا حد زیادی برطرف نماید. البته تجویز دارو با صلاحدید پزشک معالج و متخصص می باشد هگونه تنظیم و تغییر دارو روی باید به اطلاع پزشک رسانده شود و به ظور مستقیم با هماهنگی پزشک صورت گیرد.
اختلالات خواب در بیماری های مغز واعصاب بسیار شایع است. اختلالات خواب منجر به رخداد بیماری های عصبی میگردد
به عنوان مثال آپنه خواب یا وقفه تنفسی زمان خواب یا افت اکسیژن شبانه در طولانی مدت میتواند ریسک فاکتور برای
سکته یا خونریزی مغزی باشد. در مقابل افراد مبتلا به بیماری های مغز واعصاب مانند مالتیپل اسکلروزیس ، دیستروفی
های عضلانی و .. مستعد به مشکلات خواب میگردند. در ادامه بطور خلاصه به بررسی این عوامل میپردازیم.
سکته مغزی :
یک بیماری مهم و ناتوان کننده عصبی می باشد که یکی از علل شایع مرگ و میر در دنیا و ایران می باشد.
آپنه خواب یا افت اکسیژن شبانه باعث افزایش ریسک سکته یا خونریزی مغزی میگردد. بنابراین شناخت آپنه خواب جهت
پیشگیری بسیار مهم است.افراد مبتلا به سکته مغزی معمولا بدلیل اختلال در عملکرد عضلات بلع و راه هوایی مستعد به
وقایع تنفسی مانند آپنه انسدادی و یا با واسطه درگیری ساقه مغز آپنه سنترال یا مرکزی میگردند. لذا توصیه می شود
افرادی که به سکته مغزی یا خونریزی مغزی دچار شده اند و علایم زیر را دارند حتما به کلینیک خواب مراجعه کنند.
خواب آلودگی روزانه
پرفشاری خون
سردرد صبح گاهی
حملات خواب
خرو پف یا صدای غیر عادی در زمان خواب.
تعریق شبانه
خشکی دهان صبحگاهی
تکرر ادرار شبانه
نامنظم شدن تنفس در خواب
مالتیپل اسکلروزیس -ام اس:
یک بیماری التهابی دستگاه عصبی مرکزی می باشد که علامت های نورولوژیک متععدی دارد.تاری دید، عدم تعادل، ضعف
اندامها ،سرگیجه و.. علایم این بیماری می باشد. اختلالات خواب در افراد مبتلا به ام اس به چند قسمت تقسیم میگردد.
حملات خواب که می تواند بدلیل درگیری در ساقه مغزی ناشی از ام اس رخ دهد.
سندرم پای بی قرار.
ناتوانی در شروع و نگهداری خواب ناشی از اسپاستیسیتی و درد اندام ها.
اختلال در نگهداری خواب بدلیل نوکتوری یا تکرر ادرار شبانه.
اختلالات خواب در بیماری های مغز و اعصاب
